泰國華宗史

ประวัติคณะสงฆ์จีนนิกายแห่งประเทศไทย

                นับจากราชวงศ์ฮั่นเป็นต้นมา  ชนชาติไทยและจีน  ได้มีการติดต่อสัมพันธ์ทางการค้าจนถึง พุทธศตวรรษที่  18 อาณาจักรสุโขทัยได้ก่อตั้งขึ้น ความสัมพันธ์ของทั้งสองประเทศก็เพิ่มพูนขึ้น  ชาวจีนจากมณฑลกวางตุ้ง และฮกเกี้ยน ได้ทยอยมาทำมาหากินในไทย แม้จนกษัตริย์แห่งสุโขทัยได้ไปนำเทคนิคการทำกระเบื้องเคลือบ (สังคโลก)  มาสู่ประเทศไทย

          ถึงสมัยอยุธยา ชาวจีนในไทยมีมากขึ้น  จนเป็นย่านชาวจีนขึ้น และมีชาวจีนเข้ารับราชการในราชสำนักไทย  จนอยุธยาเสียแก่ข้าศึก พระยากำแพงเพชร (ตากสิน)  ผู้มีบิดาเป็นชาวจีนได้นำทหารไทย-จีน ฝ่าวงล้อมข้าศึกและกอบกูเอกราชไทยได้สำเร็จ โดยตั้งราชธานีที่กรุงธนบุรี

          ในระหว่างสมัยทั้งสามที่ผ่านมา  ชาวจีนส่วนใหญ่ นับถือศาสนาพุทธลัทธิขงจื้อ และลัทธิเต๋า ปะปนกัน  คงมีเพียงศาลเจ้าแบบจีน  ยังไม่มีการสร้างวัดขึ้น ชาวจีนคงอาศัยทำบุญ ในวัดไทยนั่นเอง

          สมัยกรุงธนบุรี ประเทศเวียดนามเกิดกบฏ  ชาวเวียดนามอพยพมาไทย จำนวนมาก ชาวจีนและญวน ในครั้งนี้ได้ร่วมกันสร้างวัดให้พระสงฆ์อนัมนิกายจำพรรษาขึ้นหลายแห่ง

          สมัยกรุงรัตนโกสินทร์ สถาปนาเมื่อปี 2325 ในรัชกาลที่1  ทางฝั่งตะวันออกของแม่น้ำเจ้าพระยา ซึ่งเดิมเป็นที่อยู่อาศัยของพระยาราชาเศรษฐี และพวกจีน โดยโปรดฯเกล้าให้ย้ายพวกจีนไปอยู่ที่บริเวณ วัดสัมพันธวงศ์ (ปัจจุบันที่เรียกว่าสำเพ็ง)

สมัยรัชกาลที่ 3 ทั้งสองประเทศมีการติดต่อกันทางด้านศิลปกรรมเพิ่มขึ้นเนื่องจากพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่3 โปรดสร้างพระอาราม และยังโปรดศิลปพระราชนิยมแบบจีน

          จวบจนสมัยรัชกาลที่ 5  พระอาจารย์สกเห็ง  พระเถระนิกายฌานหรือนิกายเซ็นชาวจีน  ได้เดินทางจาริกมาสู่ประเทศไทย และพำนักจำพรรษา ที่ศาลร้างพระกวนอิม ถนนเยาวราช  สาธุชนชาวจีน เห็นความเคร่งครัดในศีลาจารวัตร อันงดงามจึงได้ช่วยกันบูรณะปฏิสังขรณ์เป็นอารามฝ่ายจีนนิกายขึ้นเป็นแห่งแรกคือวัดบำเพ็ญจีนพรต  นอกจากนี้ยังมีพระภิกษุไฮซัน  ชาวมณฑล หูหนาน  จาริกมาพำนัก ในอารามร้าง ต.บ้านหม้อ  ต่อมาได้บูรณะเป็นวัดทิพยวารีวิหาร (กำโล่วยี่)

          เมื่อพระสงฆ์ฝ่ายจีนมีมากขึ้น  พระอาจารย์สกเห็งเห็นควรขยายอารามให้พอเหมาะแก่จำนวนพระสงฆ์  จึงได้สร้างวัดมังกรกมลาวาส (เล่งเน่ยยี่)ขึ้น  ปรากฏเป็นอารามฝ่ายจีนนิกายที่ใหญ่ที่สุดในประเทศไทย ครั้งนั้น รวมทั้งเป็นศูนย์กลางการบริหาร ปกครอง คณะสงฆ์จีนนิกาย

          ต่อมา พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 5  โปรดเกล้าให้สถาปนา พระอาจารย์สกเห็ง เป็นที่ พระอาจารย์จีนวังสสมาธิวัตร  เจ้าคณะใหญ่จีนนิกาย ดูแลบริหารปกครองพระสงฆ์จีนนิกายในประเทศไทย  ทั้งตำแหน่งปลัดซ้าย ปลัดขวา เพื่อช่วยบริหารปกครอง  และมีพัดยศพร้อมสมณบริขาร ประกอบด้วยสมณศักดิ์

ลำดับเจ้าคณะใหญ่ ฝ่ายจีนนิกายจนถึงปัจจุบัน

มีดังนี้

รูปที่ 1  พระอาจารย์จีนวังสสมาธิวัตร  (สกเห็ง)     ปฐมบูรพาจารย์    วัดบำเพ็ญจีนพรต    (ย่งฮกยี่) , วัดมังกรกมลาวาส (เล่งเน่ยยี่) , วัดจีนประชาสโมสร (เล่งฮกยี่) ฉะเชิงเทรา, มีศิษย์รูปสำคัญคือ พระอาจารย์กวยหงอ, พระอาจารย์กวยล้ง

รูปที่ 2  พระอาจารย์จีนวังสสมาธิวัตร  (กวยหงอ) เจ้าอาวาสวัดมังกรกมลาวาสรูปที่ 2มีศิษย์รูปสำคัญ คือ พระอาจารย์ตั๊กฮี้

รูปที่ 3  พระอาจารย์จีนวังสสมาธิวัตร (โล่วเข่ง) เจ้าอาวาสวัดมังกรกม

ลาวาส  รูปที่3      ต่อมาลาออกและเดินทางกลับประเทศจีน พระภิกษุฟุกยิ้นรักษาการเจ้าอาวาสแทน

ยุคนี้ พระอาจารย์ ตั๊กฮี้ได้สร้างวัดเทพพุทธาราม(เซียนฮุดยี่) จ.ชลบุรี และบรรพชาศิษย์จำนวนมากรูปสำคัญได้แก่ พระอาจารย์เซี่ยงหงี  พระอาจารย์ เซี่ยงกี , พระอาจารย์เซี่ยงซิว

รูปที่ 4  พระอาจารย์จีนวังสสมาธิวัตร (ย่งปิง) เจ้าอาวาสวัดมังกรกม

ลาวาส รูปที่ 4

รูปที่ 5  พระอาจารย์จีนวังสสมาธิวัตร (เซี่ยงหงี) เจ้าอาวาสวัดมังกรกม

ลาวาส  รูปที่ 5   ยุคนี้พระอาจารย์เซี่ยงกี ศิษย์ผู้พี่ได้จาริกไปสร้างวัด เชงจุ้ยยี่ (ถ้ำประทุน) , เชงฮงยี่ เขาพระพุทธบาท สระบุรี ,สำนักสงฆ์มี่กัง  กรุงเทพฯ  พระอาจารย์เซี่ยงกี บรรพชากุลบุตร  สืบสายคณะสงฆ์จีนนิกาย  ที่สำคัญ คือ พระอาจารย์ ซุ่นเคี้ยง , พระอาจารย์อิ้วเคียม (ล่งง้วน)

รูปที่ 6  พระมหาคณาจารย์จีนธรรมสมาธิวัตร ฯ  (โพธิ์แจ้งมหาเถระ) 

บรรพชาในสำนัก พระอาจารย์ อิ้วเคียม ณ วัดเชงจุ้ยยี่  ท่านเป็นผู้พัฒนาคณะสงฆ์ จีนนิกาย สู่ยุคใหม่เป็นปฐมบูรพาจารย์ วัดโพธิ์เย็น กาญจนบุรี , วัดโพธิ์แมนคุณาราม, กรุงเทพฯ, วัดโพธิ์ทัตตาราม ชลบุรีและ  สำนักสงฆ์หลับฟ้ากรุงเทพฯ,  รวมทั้งวางรากฐาน อุปสมบทกรรม  บูรณะปฏิสังขรณ์ พระอารามจีนนิกาย จำนวนมาก  ท่านได้วางรากฐาน ความมั่นคงของคณะสงฆ์จีนนิกายจนเป็นปึกแผ่น

รูปที่ 7 พระมหาคณาจารย์จีนธรรมสมาธิวัตร (เย็นเต็ก) บรรพชา

อุปสมบทในสำนักพระอาจารย์โพธิ์แจ้งมหาเถระ  ปัจจุบันดำรงตำแหน่งประธานกรรมการสงฆ์จีนนิกาย  เจ้าอาวาสวัดโพธิ์แมนคุณารามและบุกเบิกสร้างวัดหมื่นพุทธเมตตาคุณาราม  เพื่อวางรากฐานการศึกษาศาสนาแก่คณะสงฆ์ในภาคเหนือของไทย